نویسنده و محقق : اشکان ارشادی از کرمانشاه
قافیه در شعر ترکی ئوُیغُورچه یا همان اویغوری در گذشته در ابتدای بیت می آمده‌است و شاید برای خیلی‌ها قابل درک نباشد همانگونه که رباعی و بحر طویل در ابتدا برای اعراب قابل درک نبود ولی به مرور زمان قابل درک شد. اویغوران بعداز پذیرفتن اسلام و تبعیت از اوزان عروضی ، به مرور قافیه را به انتهای مصرع بردند.
از زبانهای خویشاوند نزدیک اویغوری ، ترکی جُغتایی و ترکمنی و قزاقی است معهذا ترکی آذربایجانی و ترکی استانبولی نیز هنوز نزدیکی خود را با آن حفظ کرده اند. باید توجه داشت که مراد ما از اویغوری دو زبان اویغوری در سیر تحول خویش است :
۱. اسکی اویغوری یا قدیمی ، ۲. ینی اویغوری یا جدید که اصولا به ترکی بعد از پذیرش اسلام تا کنون گویند.
گستره ای که به یکی از زبانهای خانواده ترکی صحبت می شود ، معهذا توجه کنید دیگر نواحی مجارستان و پیرامون آن و همچنین فندلاند را که دیگر مسیحی و زبان رسمی کشورهای آنان هم خانواده اروپایی است را در نقشه نیاورده اند،،همانطور نقاط بسیاری در افغانستان و کرمان و غیره را بواسطه فارسی سخن شدن ایشان نکشیده اند
اویغوران یا ئوُیغُورلار» موفق شدند در دوره اسلامی امپراتوری ای بزرگ تشکیل دهند و حاکم بلاقطع و بلامنازع آسیای میانه و کل مغولستان خارجی و داخلی شوند و نواحی پیرامون را نیز تحت سیطره خود آورند.این قوم مسلمان در ۷۴۴ میلادی تا ۸۴۰ میلادی که با هجوم قوم ترک دیگری به نام قرقیز از میان رفت پابرجا بود. مورخان پایتخت آنان را شهر اردو بالیغ ذکر کرده‌اند.
امپراتوری ایغور به صورت حدودی ، اویغوران منچوری در شمال شرق چین تا سمرقند و بخارا و سند را در قلمروی وسیع خود داشتند.
درباره این سایت